(ေရႊဟသၤာသတင္းဌာန)
ယမာန္ေန႔က ၉ နာရီတြင္ ဂ်ီနီဗာ အေျခစိုက္ Geneva Call အဖြဲ႕၀င္ ၄ ဦးႏွင့္ ကရင္ အမ်ဳိးသား အစည္းအရံုး (KNU) တို႔သည္၊ မြန္းလြဲ ၁ နာရီတြင္ ေတြ႔ဆံုျပီး စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ ေရးထိုး ၾကပါသည္။ ၄င္းစားခ်ဳပ္မွာ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေၾကာင့္ သက္ေရာက္မွဳ ခံစားရေသာ ကေလး သူငယ္မ်ားအား ၊ ကာကြယ္ေရး ဆိုင္ရာ သႏၶိဌာန္ျပဳ ၀န္ခံမွဳ စာခြ်န္လႊာ အပါအ၀င္ လိင္မွဳဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳ မ်ားကို ပိတ္ပင္ တားျမစ္ျခင္းႏွင့္ လိင္ကြဲျပားမွဳ အေပၚ ခြဲျခား ဖိႏွိပ္ ဆက္ဆံမွဳမ်ား အဆံုး သတ္ေရး ဆိုင္ရာ သႏၶိဌာန္ျပဳ ၀န္ခံမွဳ စာခြ်န္လႊာကို လက္မွတ္ ေရးထိုး ခဲ့ပါသည္။
စာခ်ဳပ္ပါ
အခ်က္ မ်ားကို မည္သို႔ အေကာင္အထည္ေဖၚ သြားၾကမည္ ဆိုသည္ကို သိရွိႏိုင္ရန္
ကရင္ အမ်ဳိးသား အစည္းအရံုး (KNU) အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ပဒို
ကြယ္ထူး၀င္းကို ဆက္သြယ္ ေမးျမန္း ခဲ့ပါသည္။
ေမး။ ။ကေလး သူငယ္မ်ား အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ကာကြယ္ေရး ကိစၥနဲ႔လိင္မွဳ ဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳ ကိစၥအျပင္ တျခားေဆြးေႏြး ခဲ့ပါေသးသလား။
ေျဖ။ ။တျခားေထြေထြ ထူးထူး ထပ္ျပီး ေဆြးေႏြး ခဲ႔တာမ်ဳိးေတာ့ မရွိဘူး။ ဒီ၂ခ်က္ကလဲလက္မွတ္ ထိုးဖို႔ အတြက္ ေဆြးေႏြးခဲ႔တာ ၾကာလွပါျပီး မေန႔က သေဘာ တူညီခ်က္ လက္မွတ္ ထိုးျခင္းဟာဒီ ၂ ခ်က္ အေပၚ အဆံုးသတ္ဖို႔ အတြက္ လက္မွတ္ ေရးထိုးျခင္း ျဖစ္တာပါ။
ေမး။ ။သေဘာ တူညီခ်က္၂ ခ်က္ အေပၚ လက္မွတ္ ထိုးျပီးျပီ ဆိုေတာ့ ေရွ႕ဆက္ ဘယ္လို ပံုစံမ်ဳိးနဲ႕အေကာင္အထည္ေဖၚ လုပ္ေဆာင္ သြားၾကမလဲ။
ေျဖ။ ။ဒါကေတာ့ တစ္ခုခ်င္း ဆီကို အေကာင္ထည္ ေဖာ္ဖို႔အတြက္ အစီအစဥ္ ဆြဲျပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္သြားဖို႕ ရွိတယ္။ ပထမ ဦးဆံုး အေနနဲ႔ သေဘာ တူညီထားတဲ့ အခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ျပီးေတာ့ KNU အဖြဲ႕အစည္း အတြင္း တိက် လိုက္နာမွဳ ရွိေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ေနာက္ျပီး knu အဖြဲ႕အစည္း၊ knla စတဲ႔ ကရင္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ သင္တန္း ေပးျပီး အေကာင္ အထည္ေဖာ္တဲ့ အပိုင္းကို လုပ္ေဆာင္ရမယ္။ အဲဒီ နွစ္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ မူအားျဖင္႔ အၾကမ္းေရးဆြဲ ထားတာေတာ့ ရွိပါတယ္။ အေကာင္အထည္ေဖာ္မွဳ အပိုင္းက အေရးၾကီးတဲ႔ အတြက္ က်ေနာ္တို႔ဘက္က နိုင္ငံတကာ စံနွုန္းနဲ႔ အညီ KNU ရဲ႔ အၾကမ္းေရးဆြဲ ထားတဲ႔ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ ဥပေဒနဲ႔ ကေလး အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ဖို႔ အကူအညီ ေပးေရး အတြက္ စည္းကမ္း သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ လံုေလာက္မွဳ ရွိမရွိ ျပန္လည္ စိစစ္ရပါ့မယ္။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ မွန္မွန္ တဆင့္ျပီး တဆင့္ေတာ့ လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။
ေမး။ ။ သင္တန္းေပးျပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္တဲ့ အပိုင္း ဆိုတာက ဘယ္လိုမ်ဳိး ေဆာင္ရြက္ၾကမွာလဲ။
ေျဖ။ ။ေျပာရရင္ေတာ့ ေဒသအတြင္း ပဋိပကၡျဖစ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ KNU စစ္ယူနီေဖာင္း ၀တ္ဆင္မွဳကို သေဘာက်တဲ့ သူေတြထဲမွာ ကေလးေတြလည္း ပါပါတယ္။ သူတို႔က အဲဒါကို အတု ခိုးျပီးေတာ့ စစ္ယူေဖာင္းေတြ ၀တ္ဆင္ လာတာေတြကို ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ အျပင္ လူတေယာက္ အေနနဲ႔ ၾကည့္ရင္ ဒါကို ကေလးစစ္သား ဆိုျပီး အထင္မွား အျမင္မွားနဲ႔ ေျပာဆိုၾက လာတဲ့ အပိုင္းေတြလည္း ရွိလာပါတယ္။ အဲဒီ အေနထားကို မျဖစ္ဖို႔အတြက္ ကေလးေတြ စစ္ယူနီေဖာင္းေတြ မ၀တ္ၾကဖို႔ ပညာေပးမွဳေတြ လုပ္ရမွာပါ။ ဒါက လုပ္နည္း တခုေပါ့ေနာ္။
ေနာက္တစ္ခုက ကေလး သူငယ္ေတြကို ကာကြယ္တဲ႔ ေနရာမွာ (၁) ခ်က္ အေနနဲ႔ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည့္ေသးတဲ့ ကေလး သူငယ္ေတြကို လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မွာ လက္မခံေရးေပါ့။ ဒါကို ဘယ္လို လုပ္ရမလဲ၊ ဒါကို ေဖာက္ဖ်က္ရင္ တာ၀န္ရွိ ပုဂိၢဳလ္ ေတြကို ဘယ္လို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ သြားမလဲေပါ့။ တကယ္လို႔ တပ္ထဲမွာ အသက္ ၁၈ နွစ္ေအာက္ ကေလး ရွိခဲ႔မယ္ဆို ရင္လည္း ျပန္ထြက္ခိုင္းျပီး ေက်ာင္းတက္ခိုင္း တာတို႔ အသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္း အလုပ္ျဖစ္ျဖစ္ သင္ခိုင္းမွာပါ။ ကေလး သူငယ္ေတြကို စစ္ေရး ဆိုင္ရာ ကိစၥေတြမွာ လံုး၀ အသံုးမျပဳဖို႔ ပိုျပီး တိက်ခိုင္မာေအာင္ အစီအစဥ္ကို စနစ္တက် ဆြဲျပီး လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။
ေမး။ ။ KNU အတြင္း အသက္ ၁၈ နွစ္ေအာက္ ကေလးရွိရင္ ထြက္ခိုင္းမယ္လို႔ ေျဖထားတဲ့ အေပၚမွာ KNU တပ္အတြင္းမွာေရာ ကေလး စစ္သားေတြ ရွိပါသလား။
ေျဖ။ ။ဒါက ဒီလိုရွိပါတယ္။ ဟိုးအရင္တုန္းက ဆိုရင္ ျပည္တြင္း စစ္ဒဏ္ကို ခံခဲ့ရတဲ့ အေပၚမွာ မေၾကနပ္တဲ့ ခံစားခ်က္နဲ႔ သူတို႔က က်ေနာ္တို႔ ဆီကို လာျပီးေတာ့ တပ္ထဲ ၀င္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာၾကတယ္။ ဒီေတာ့ အေျခအေန ကလည္း သြားစရာလာ စရာကို မရွိတဲ့ ဘ၀ေတြ ျဖစ္ေနတာမို႔ သူတို႔ ဆႏၵကို မျငင္းပယ္ ခဲ႔ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တပ္ထဲမွာ စာရင္း မသြင္းထားပါဘူး။ သူတို႔ေလးေတြကို စာေက်ာင္းေတြ ပို႔ေပးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနစရာ မရွိေတာ့ တပ္ထဲမွာဘဲ ေပးေနတာမ်ဳိးေတာ့ ရွိခဲ့ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ဘက္က စာရင္း မသြင္းဘူး ဆိုေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ တပ္ဖြဲ႕အထဲမွာ ရွိေနတဲ့ အတြက္ ကေလးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး ေတြကို နစ္နာေစတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ေစပါတယ္။ တဖက္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔မွာက အသက္ ၁၆ နွစ္ အရြယ္ကိုဘဲ ကေလး အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ႔တယ္။ နိုင္ငံတကာ ကေတာ့ အသက္ ၁၈ နွစ္ေအာက္မွ ကေလး အျဖစ္ သတ္မွတ္ ၾကတာကိုး။
ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဟာ ၂၀၀၄ ခုနွစ္ ကတည္းက KNU ေပၚလစီ ထဲမွာ ၁၈ နွစ္ေအာက္ ကေလးေတြကို တပ္ထဲ မထည့္ဖို႔အတြက္ ဥပေဒကို ေျပာင္းလဲ ေရးဆြဲ ျပဌာန္း ထားခဲ့ရတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အသက္ ၁၈ နွစ္ မျပည့္ေသးတဲ့ ကေလးေတြ တပ္ထဲ မရွိေတာ့ဘူးလို႔ က်ေနာ္ ရဲရဲၾကီး ေျပာရဲပါတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ တပ္မဟာ တိုင္းမွာ တပ္မွဴး တပ္သား ေတြကို ဒီလို မရွိရေလေအာင္ က်ေနာ္တို႔က ညြန္ၾကားတာမ်ဳိး ရွိသလို ရွိရင္လည္း အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မွုေတြ ျပဳလုပ္မွာပါလို႔ ညႊန္ၾကား ထားတဲ့ အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ႀကိဳးစားလာခဲ႔တာ နွစ္လည္း အေတာ္ၾကာ သြားခဲ႔ပါျပီး။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ပ်က္မွဳ ေတြ႕ရွိမွဳ အေပၚမွာ မူတည္ျပီး အေသအခ်ာ မသိပဲနဲ႔ ရရွိတဲ့ သတင္း အေပၚမွာ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းက ထုတ္ထားတဲ့ သတင္းေတြကိုလည္း ၾကားေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ပိုျပီး ခိုင္မာေအာင္ Geneva Call နဲ႔ လက္မွတ္ထိုးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ကေလး အခြင့္အေရး ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္နဲ႔ လိင္အၾကမ္းဖက္မွဳကို ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ လက္မွတ္ ထိုးထားတဲ့ အေပၚမွာ အစိုးရနဲ႔ တျခား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ေတြ အေပၚမွာေရာ ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။အခု က်ေနာ္တို႔ ထိုးတာ အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ့ ေရွ႔မွာပါဘဲ။ အစိုးရေတြကလည္း နိုင္ငံတကာ ေရွ႕ေမွာက္ မွာ ILO နဲ႔ လက္မွတ္ ေရးထိုး ခဲ့ရတာပါဘဲ။ သူတို႔လည္း ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္ ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ရတာပါဘဲေလ။ က်ေနာ္တို႔ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ကေတာ့ လူမွဳ အဖြဲ႔အစည္း အစိုးရ မဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ လက္မွတ္ထိုးျပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္မယ္။
က်ေနာ္တို႔ နားလည္ ထားတာက အေကာင္အထည္ ေဖာ္မွဳ အပိုင္းမွာ တစ္ဖြဲ႕တည္း လုပ္တာဟာ ထိေရာက္မွဳ ရွိမွာက နည္းပါတယ္။ အစိုးရ အပါအ၀င္ တျခား အဖြဲ႔ေတြ တိုင္းမွာလည္း တာ၀န္ ရွိပါတယ္။ ထပ္ေျပာခ်င္တာက က်န္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးေတြကလည္း ၀ိုင္း၀န္း လုပ္ေဆာင္ျပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔အတြက္ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ဒါမွ ကေလး စစ္သား မရွိေရးနဲ႔ ကေလးေးတြရဲ႔ ဘ၀ျမဳင့္တင္ဘို႔၊ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳ ကိစၥမွာလည္း ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ ပိုျပီး ထိေရာက္ ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္တယ္။
ေမး။ ။ဂ်ီနီဗာ အေျခစိုက္ Geneva Call အဖြဲ႕အျပင္ တျခားနိုင္ငံတကာအဖြဲ႕ေတြနဲ႕ေတြ႕ျဖစ္ေသးလား။
ေျဖ။ ။က်ေနာ္တို႔ လက္မွတ္ ထိုးျပီးတာနဲ႔ တျခား အဖြဲ႕ေတြကိုပါ လုိက္ေတြ႕ပါတယ္။ ILO ကိုယ္စားလွယ္၊ ၿဗိတိသွ် လူမွဳ အဖြဲ႔ေတြ၊ ယူနီဆက္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ UNHCR ကိုယ္စားလွယ္ေတြေပါ့။ သူတို႔ေတြနဲ႔ ေတြ႔ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကိုလည္း တျခား အေၾကာင္းအရာ ေတြထက္ အခု သေဘာတူ လက္မွတ္ ထိုးထားတဲ႔ အခ်က္၂ ခ်က္ကိုပဲ ခိုင္မာေအာင္ အဓိက ထားေျပာျဖစ္တာပါ။
ေမး။ ။အခုလည္း ဂ်ီနီဗာ အေျခစိုက္ Geneva Call အဖြဲ႕၀င္နဲ႔လည္း ေတြ႕ျပီးျပီ တျခားနုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕ေတြနဲ႕လည္းေတြ႕ျပီးျပီးဆိုေတာ့ အစိုးရနဲ႕ထပ္ေတြ႕ဖို႕ရွိပါသလား။
ေျဖ။ ။ဒီလအတြင္း ေတြ႕ဖို႕ကျဖစ္လား မျဖစ္လား ဆိုတာ အေသအခ်ာ မေျပာနိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဇူလိုင္လမွာေတာ့ အစိုးရနဲ႕ေတြ႕ဖို႕က သူတို႔ နည္းပညာ အေထာက္အကူျပဳ အဖြဲ႕ကေန က်ေနာ္တို႕အားတဲ့ အခ်ိန္မွာေတြ႕ဖို႕ေတာ့ ေျပာထားတာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဘက္ကလည္း လုပ္ငန္းေတြ တစ္ခုျပီး တစ္ခုလုပ္ေနရတယ္။ ဇူလိုင္လမွာ ေတြ႕ဖို႔က အခက္အခဲေတာ့ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ဘက္က အခ်ိန္ေတြ ျပန္ညိွျပီးေတ့ာ အားလပ္တဲ့ အခ်ိန္ရွိရင္ အစိုးရဘက္နဲ႕ျပန္ ေတြ႕နိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားမွာပါ။
ဤသည္ ကရင္ အမ်ဳိးသား အစည္းအရံုး KNU အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းႏွင့္ Geneva Call တို႔၏ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္ စာခ်ဳပ္အေပၚ အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ အေသးစိတ္ အေျခအေန ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀) ေက်ာ္တိုင္ ခဲ့ေပျပီး ၊ ျပည္တြင္း စစ္ေၾကာင့္ ကေလး အခြင့္အေရးမ်ား ဆံုးရွဳံးခဲ့သလို အမ်ုိးသမီးမ်ားလည္း လိင္အၾကမ္းဖက္ ခံရမွဳ မ်ားစြာ ရွိေနပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ အမုန္းတရား အနိဌာရံုမ်ုိး ကင္းရွင္းရန္ လိုအပ္လွပါသည္။ ဆိုးက်ဳိးမ်ား ျဖစ္ပ်က္ ခဲ့သမ်ွကို သန္႔စင္ေသာ ေမတၱာျဖင့္ အားလံုးျပိဳင္တူ တြန္းလွ်င္ အေကာင္းဖက္သို႔ ေရြ႔ႏိုင္ပါေၾကာင္း။
ေမး။ ။ကေလး သူငယ္မ်ား အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ ကာကြယ္ေရး ကိစၥနဲ႔လိင္မွဳ ဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳ ကိစၥအျပင္ တျခားေဆြးေႏြး ခဲ့ပါေသးသလား။
ေျဖ။ ။တျခားေထြေထြ ထူးထူး ထပ္ျပီး ေဆြးေႏြး ခဲ႔တာမ်ဳိးေတာ့ မရွိဘူး။ ဒီ၂ခ်က္ကလဲလက္မွတ္ ထိုးဖို႔ အတြက္ ေဆြးေႏြးခဲ႔တာ ၾကာလွပါျပီး မေန႔က သေဘာ တူညီခ်က္ လက္မွတ္ ထိုးျခင္းဟာဒီ ၂ ခ်က္ အေပၚ အဆံုးသတ္ဖို႔ အတြက္ လက္မွတ္ ေရးထိုးျခင္း ျဖစ္တာပါ။
ေမး။ ။သေဘာ တူညီခ်က္၂ ခ်က္ အေပၚ လက္မွတ္ ထိုးျပီးျပီ ဆိုေတာ့ ေရွ႕ဆက္ ဘယ္လို ပံုစံမ်ဳိးနဲ႕အေကာင္အထည္ေဖၚ လုပ္ေဆာင္ သြားၾကမလဲ။
ေျဖ။ ။ဒါကေတာ့ တစ္ခုခ်င္း ဆီကို အေကာင္ထည္ ေဖာ္ဖို႔အတြက္ အစီအစဥ္ ဆြဲျပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္သြားဖို႕ ရွိတယ္။ ပထမ ဦးဆံုး အေနနဲ႔ သေဘာ တူညီထားတဲ့ အခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ျပီးေတာ့ KNU အဖြဲ႕အစည္း အတြင္း တိက် လိုက္နာမွဳ ရွိေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ေနာက္ျပီး knu အဖြဲ႕အစည္း၊ knla စတဲ႔ ကရင္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ သင္တန္း ေပးျပီး အေကာင္ အထည္ေဖာ္တဲ့ အပိုင္းကို လုပ္ေဆာင္ရမယ္။ အဲဒီ နွစ္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔အတြက္ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ မူအားျဖင္႔ အၾကမ္းေရးဆြဲ ထားတာေတာ့ ရွိပါတယ္။ အေကာင္အထည္ေဖာ္မွဳ အပိုင္းက အေရးၾကီးတဲ႔ အတြက္ က်ေနာ္တို႔ဘက္က နိုင္ငံတကာ စံနွုန္းနဲ႔ အညီ KNU ရဲ႔ အၾကမ္းေရးဆြဲ ထားတဲ႔ က်ေနာ္တို႔ရဲ့ ဥပေဒနဲ႔ ကေလး အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ဖို႔ အကူအညီ ေပးေရး အတြက္ စည္းကမ္း သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ လံုေလာက္မွဳ ရွိမရွိ ျပန္လည္ စိစစ္ရပါ့မယ္။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ မွန္မွန္ တဆင့္ျပီး တဆင့္ေတာ့ လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။
ေမး။ ။ သင္တန္းေပးျပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္တဲ့ အပိုင္း ဆိုတာက ဘယ္လိုမ်ဳိး ေဆာင္ရြက္ၾကမွာလဲ။
ေျဖ။ ။ေျပာရရင္ေတာ့ ေဒသအတြင္း ပဋိပကၡျဖစ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ KNU စစ္ယူနီေဖာင္း ၀တ္ဆင္မွဳကို သေဘာက်တဲ့ သူေတြထဲမွာ ကေလးေတြလည္း ပါပါတယ္။ သူတို႔က အဲဒါကို အတု ခိုးျပီးေတာ့ စစ္ယူေဖာင္းေတြ ၀တ္ဆင္ လာတာေတြကို ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ အျပင္ လူတေယာက္ အေနနဲ႔ ၾကည့္ရင္ ဒါကို ကေလးစစ္သား ဆိုျပီး အထင္မွား အျမင္မွားနဲ႔ ေျပာဆိုၾက လာတဲ့ အပိုင္းေတြလည္း ရွိလာပါတယ္။ အဲဒီ အေနထားကို မျဖစ္ဖို႔အတြက္ ကေလးေတြ စစ္ယူနီေဖာင္းေတြ မ၀တ္ၾကဖို႔ ပညာေပးမွဳေတြ လုပ္ရမွာပါ။ ဒါက လုပ္နည္း တခုေပါ့ေနာ္။
ေနာက္တစ္ခုက ကေလး သူငယ္ေတြကို ကာကြယ္တဲ႔ ေနရာမွာ (၁) ခ်က္ အေနနဲ႔ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည့္ေသးတဲ့ ကေလး သူငယ္ေတြကို လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မွာ လက္မခံေရးေပါ့။ ဒါကို ဘယ္လို လုပ္ရမလဲ၊ ဒါကို ေဖာက္ဖ်က္ရင္ တာ၀န္ရွိ ပုဂိၢဳလ္ ေတြကို ဘယ္လို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ သြားမလဲေပါ့။ တကယ္လို႔ တပ္ထဲမွာ အသက္ ၁၈ နွစ္ေအာက္ ကေလး ရွိခဲ႔မယ္ဆို ရင္လည္း ျပန္ထြက္ခိုင္းျပီး ေက်ာင္းတက္ခိုင္း တာတို႔ အသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္း အလုပ္ျဖစ္ျဖစ္ သင္ခိုင္းမွာပါ။ ကေလး သူငယ္ေတြကို စစ္ေရး ဆိုင္ရာ ကိစၥေတြမွာ လံုး၀ အသံုးမျပဳဖို႔ ပိုျပီး တိက်ခိုင္မာေအာင္ အစီအစဥ္ကို စနစ္တက် ဆြဲျပီး လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။
ေမး။ ။ KNU အတြင္း အသက္ ၁၈ နွစ္ေအာက္ ကေလးရွိရင္ ထြက္ခိုင္းမယ္လို႔ ေျဖထားတဲ့ အေပၚမွာ KNU တပ္အတြင္းမွာေရာ ကေလး စစ္သားေတြ ရွိပါသလား။
ေျဖ။ ။ဒါက ဒီလိုရွိပါတယ္။ ဟိုးအရင္တုန္းက ဆိုရင္ ျပည္တြင္း စစ္ဒဏ္ကို ခံခဲ့ရတဲ့ အေပၚမွာ မေၾကနပ္တဲ့ ခံစားခ်က္နဲ႔ သူတို႔က က်ေနာ္တို႔ ဆီကို လာျပီးေတာ့ တပ္ထဲ ၀င္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာၾကတယ္။ ဒီေတာ့ အေျခအေန ကလည္း သြားစရာလာ စရာကို မရွိတဲ့ ဘ၀ေတြ ျဖစ္ေနတာမို႔ သူတို႔ ဆႏၵကို မျငင္းပယ္ ခဲ႔ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တပ္ထဲမွာ စာရင္း မသြင္းထားပါဘူး။ သူတို႔ေလးေတြကို စာေက်ာင္းေတြ ပို႔ေပးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနစရာ မရွိေတာ့ တပ္ထဲမွာဘဲ ေပးေနတာမ်ဳိးေတာ့ ရွိခဲ့ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ဘက္က စာရင္း မသြင္းဘူး ဆိုေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ တပ္ဖြဲ႕အထဲမွာ ရွိေနတဲ့ အတြက္ ကေလးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး ေတြကို နစ္နာေစတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ေစပါတယ္။ တဖက္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔မွာက အသက္ ၁၆ နွစ္ အရြယ္ကိုဘဲ ကေလး အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ႔တယ္။ နိုင္ငံတကာ ကေတာ့ အသက္ ၁၈ နွစ္ေအာက္မွ ကေလး အျဖစ္ သတ္မွတ္ ၾကတာကိုး။
ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဟာ ၂၀၀၄ ခုနွစ္ ကတည္းက KNU ေပၚလစီ ထဲမွာ ၁၈ နွစ္ေအာက္ ကေလးေတြကို တပ္ထဲ မထည့္ဖို႔အတြက္ ဥပေဒကို ေျပာင္းလဲ ေရးဆြဲ ျပဌာန္း ထားခဲ့ရတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အသက္ ၁၈ နွစ္ မျပည့္ေသးတဲ့ ကေလးေတြ တပ္ထဲ မရွိေတာ့ဘူးလို႔ က်ေနာ္ ရဲရဲၾကီး ေျပာရဲပါတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ တပ္မဟာ တိုင္းမွာ တပ္မွဴး တပ္သား ေတြကို ဒီလို မရွိရေလေအာင္ က်ေနာ္တို႔က ညြန္ၾကားတာမ်ဳိး ရွိသလို ရွိရင္လည္း အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မွုေတြ ျပဳလုပ္မွာပါလို႔ ညႊန္ၾကား ထားတဲ့ အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ႀကိဳးစားလာခဲ႔တာ နွစ္လည္း အေတာ္ၾကာ သြားခဲ႔ပါျပီး။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ပ်က္မွဳ ေတြ႕ရွိမွဳ အေပၚမွာ မူတည္ျပီး အေသအခ်ာ မသိပဲနဲ႔ ရရွိတဲ့ သတင္း အေပၚမွာ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းက ထုတ္ထားတဲ့ သတင္းေတြကိုလည္း ၾကားေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ပိုျပီး ခိုင္မာေအာင္ Geneva Call နဲ႔ လက္မွတ္ထိုးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ကေလး အခြင့္အေရး ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္နဲ႔ လိင္အၾကမ္းဖက္မွဳကို ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ လက္မွတ္ ထိုးထားတဲ့ အေပၚမွာ အစိုးရနဲ႔ တျခား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ေတြ အေပၚမွာေရာ ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။အခု က်ေနာ္တို႔ ထိုးတာ အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ေတြရဲ့ ေရွ႔မွာပါဘဲ။ အစိုးရေတြကလည္း နိုင္ငံတကာ ေရွ႕ေမွာက္ မွာ ILO နဲ႔ လက္မွတ္ ေရးထိုး ခဲ့ရတာပါဘဲ။ သူတို႔လည္း ၂၀၁၅ မတိုင္ခင္ ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ရတာပါဘဲေလ။ က်ေနာ္တို႔ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ ကေတာ့ လူမွဳ အဖြဲ႔အစည္း အစိုးရ မဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ လက္မွတ္ထိုးျပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္မယ္။
က်ေနာ္တို႔ နားလည္ ထားတာက အေကာင္အထည္ ေဖာ္မွဳ အပိုင္းမွာ တစ္ဖြဲ႕တည္း လုပ္တာဟာ ထိေရာက္မွဳ ရွိမွာက နည္းပါတယ္။ အစိုးရ အပါအ၀င္ တျခား အဖြဲ႔ေတြ တိုင္းမွာလည္း တာ၀န္ ရွိပါတယ္။ ထပ္ေျပာခ်င္တာက က်န္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးေတြကလည္း ၀ိုင္း၀န္း လုပ္ေဆာင္ျပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔အတြက္ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ဒါမွ ကေလး စစ္သား မရွိေရးနဲ႔ ကေလးေးတြရဲ႔ ဘ၀ျမဳင့္တင္ဘို႔၊ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မွဳ ကိစၥမွာလည္း ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ ပိုျပီး ထိေရာက္ ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္တယ္။
ေမး။ ။ဂ်ီနီဗာ အေျခစိုက္ Geneva Call အဖြဲ႕အျပင္ တျခားနိုင္ငံတကာအဖြဲ႕ေတြနဲ႕ေတြ႕ျဖစ္ေသးလား။
ေျဖ။ ။က်ေနာ္တို႔ လက္မွတ္ ထိုးျပီးတာနဲ႔ တျခား အဖြဲ႕ေတြကိုပါ လုိက္ေတြ႕ပါတယ္။ ILO ကိုယ္စားလွယ္၊ ၿဗိတိသွ် လူမွဳ အဖြဲ႔ေတြ၊ ယူနီဆက္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ UNHCR ကိုယ္စားလွယ္ေတြေပါ့။ သူတို႔ေတြနဲ႔ ေတြ႔ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကိုလည္း တျခား အေၾကာင္းအရာ ေတြထက္ အခု သေဘာတူ လက္မွတ္ ထိုးထားတဲ႔ အခ်က္၂ ခ်က္ကိုပဲ ခိုင္မာေအာင္ အဓိက ထားေျပာျဖစ္တာပါ။
ေမး။ ။အခုလည္း ဂ်ီနီဗာ အေျခစိုက္ Geneva Call အဖြဲ႕၀င္နဲ႔လည္း ေတြ႕ျပီးျပီ တျခားနုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕ေတြနဲ႕လည္းေတြ႕ျပီးျပီးဆိုေတာ့ အစိုးရနဲ႕ထပ္ေတြ႕ဖို႕ရွိပါသလား။
ေျဖ။ ။ဒီလအတြင္း ေတြ႕ဖို႕ကျဖစ္လား မျဖစ္လား ဆိုတာ အေသအခ်ာ မေျပာနိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဇူလိုင္လမွာေတာ့ အစိုးရနဲ႕ေတြ႕ဖို႕က သူတို႔ နည္းပညာ အေထာက္အကူျပဳ အဖြဲ႕ကေန က်ေနာ္တို႕အားတဲ့ အခ်ိန္မွာေတြ႕ဖို႕ေတာ့ ေျပာထားတာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ဘက္ကလည္း လုပ္ငန္းေတြ တစ္ခုျပီး တစ္ခုလုပ္ေနရတယ္။ ဇူလိုင္လမွာ ေတြ႕ဖို႔က အခက္အခဲေတာ့ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ဘက္က အခ်ိန္ေတြ ျပန္ညိွျပီးေတ့ာ အားလပ္တဲ့ အခ်ိန္ရွိရင္ အစိုးရဘက္နဲ႕ျပန္ ေတြ႕နိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားမွာပါ။
ဤသည္ ကရင္ အမ်ဳိးသား အစည္းအရံုး KNU အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ပဒိုကြယ္ထူး၀င္းႏွင့္ Geneva Call တို႔၏ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္ စာခ်ဳပ္အေပၚ အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ အေသးစိတ္ အေျခအေန ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀) ေက်ာ္တိုင္ ခဲ့ေပျပီး ၊ ျပည္တြင္း စစ္ေၾကာင့္ ကေလး အခြင့္အေရးမ်ား ဆံုးရွဳံးခဲ့သလို အမ်ုိးသမီးမ်ားလည္း လိင္အၾကမ္းဖက္ ခံရမွဳ မ်ားစြာ ရွိေနပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ အမုန္းတရား အနိဌာရံုမ်ုိး ကင္းရွင္းရန္ လိုအပ္လွပါသည္။ ဆိုးက်ဳိးမ်ား ျဖစ္ပ်က္ ခဲ့သမ်ွကို သန္႔စင္ေသာ ေမတၱာျဖင့္ အားလံုးျပိဳင္တူ တြန္းလွ်င္ အေကာင္းဖက္သို႔ ေရြ႔ႏိုင္ပါေၾကာင္း။
No comments:
Post a Comment
Comment မ်ားကုိ စီစစ္ျပီး တင္ေပးပါမည္။ မုိက္ရုိင္းေသာ၊ လူသားမဆန္ေသာ Commet မ်ား တင္မေပးပါ။