Written by
Shan News
သွ်မ္းလူမ်ိဳး တို႕မွာ နန္ေက်ာက္၊ နန္ေခ်ာင္၊ (နန္ေက်ာင္း ဟုလည္း အေရးအသား ရွိသည္) မြန္ဂုိရုိက္ အႏြယ္၀င္ (သွ်မ္း-တိုင္း)မ်ား ျဖစ္သည္။ ေအဒီ ၉ ရာစု အစ ဦးတြင္ တရုတ္ ထန္မင္း ဆက္၏ တန္းခိုးထြား လာမႈ ေအာက္တြင္“နန္ေက်ာက္ျပည္ႀကီး (ယခုယူနန္ျပည္နယ္၊ တာလီေဒသ)”ၿပိဳလဲၿပီး အင္အား နည္းပါ သြားခဲ့ရသည္။
သို႔ေသာ္ အလံုးစံု ပ်က္စီး သြားသည္ဟု မဆိုႏိုင္ဘဲ ထန္မင္း ဆက္ကုန္၍ စုန္မင္းဆက္ လက္ထက္ထိတိုင္ ရပ္တည္ ေနႏိုင္ခဲ့ေသးသည္။
သို႔ေသာ္ အလံုးစံု ပ်က္စီး သြားသည္ဟု မဆိုႏိုင္ဘဲ ထန္မင္း ဆက္ကုန္၍ စုန္မင္းဆက္ လက္ထက္ထိတိုင္ ရပ္တည္ ေနႏိုင္ခဲ့ေသးသည္။
တရုတ္ျပည္ကို မြန္ဂို (တာတာ)တို႔က ၁၁-ရာစုတြင္ သိမ္းပိုက္ ခဲ့ၿပီး နယ္ပယ္မ်ား ဆက္လက္ ခ်ဲ႕ထြင္ခဲ့ရာ ၄င္း “သွ်မ္း-တိုင္း”တို႔ကိုလည္း အလြတ္မေပးခဲ့ေခ်။ ထိုသို႔ မြန္ဂိုတို႔ ရန္ေၾကာင့္ လူမ်ိဳးစုႀကီး ၿပိဳကြဲသည့္ ရလာဒ္ အျဖစ္ ေတာင္ဖက္ တစ္ေလွ်ာက္ စုန္ဆင္း အေျခခ် ခဲ့ရာမွ သွ်မ္းလူမ်ိဳး အျဖစ္ ေပၚထြက္ လာၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ပုိင္းႏွင့္ ယခုသွ်မ္းျပည္နယ္မွ သွ်မ္းလူမ်ိဳးမ်ား အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ လာအိုႏိုင္ငံတြင္ ေလာ (မႈန္း) လူမ်ိဳးမ်ား အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ ထိုင္း လူမ်ိဳးမ်ား အျဖစ္ လည္းေကာင္း ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားခဲ့ၾကသည္။
သို႕ေသာ္ သွ်မ္းလူမ်ိဳး မ်ားမွာလည္း ကခ်င္ လူမ်ိဳးမ်ား ကဲ့သို႕ပင္ ေတာေတာင္ ထူထပ္သည့္ ေဒသတြင္ အေျခခ် ခဲ့ၾကသည့္ သူမ်ားလဲ ရွိခဲ့သည့္အတြက္ လူမ်ိဳးစုငယ္ အမ်ား အျပား ကြဲျပား ခဲ့ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာ စကားတို႔ပါ အနည္းငယ္စီ ကြဲျပား ၾကသည္။
ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈႏွင္႔ ဓေလ႔ထံုးစံ
သွ်မ္းလူမ်ဳိး မ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျမန္မာၿပီးလွ်င္ ဒုတိယ အမ်ားဆံုး လူမ်ဳိးစု ျဖစ္သည္။ သွ်မ္းျပည္နယ္တြင္ ၄ သန္းေက်ာ္ ေနထိုင္ၿပီး၊ ကခ်င္ ျပည္နယ္တြင္ ၇ သိန္းေက်ာ္၊ စစ္ကုိင္းတုိင္းတြင္ ၁၀ သိန္းေက်ာ္ႏွင့္ အျခား တုိင္းႏွင့္ ျပည္နယ္ မ်ားတြင္လည္း ပ်ံ႕ႏွံ႔စြာ ေနထုိင္၍ လူမ်ဳိးစု ၃၅ စု ပါ၀င္ ေနထိုင္သည္။ သွ်မ္းအမ်ဳိးသား မ်ားသည္ ပင္နီရင္ေစ့ တိုက္ပံုကို ခပ္ပြပြ ေဘာင္းဘီရွည္နွင့္ တြဲဖက္၀င္ ဆင္ၿပီး ခါးတြင္ ပု၀ါစ စည္းေႏွာင္းေလ့ ရိွသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ေကာ္လာမဲ့ ရင္ဖံုး လက္ရွည္ အကႌ်ကို ပတ္လည္စင္း ပါေသာ ရိုးရာ လံုခ်ည္ႏွင့္ တြဲဖက္ ၀င္ဆင္သည္။
ဇမၺဴတံဆိပ္က်မ္း သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ား
ဇမၺဴတံဆိပ္ က်မ္းရင္းတြင္ ေဖာ္ျပခ်က္အရ လင္း, သက္, ခ်င္း, ခံု, ရင္, ကတူး, ျမန္, အေက်ာ္, ဂင္, သွ်မ္း(၁၀)။ ဇ၀ါ, မ်က္ႏွာမည္း, ကသည္း, ေရမီးထြက္, ကရက္, လ၀, ေလာ, ပန္းေလာင္, တရက္, ယြန္း (၂၀)။ စႏု, ဘအူ, ကရင္, ကခ်င္, ဂေနာ, ေယာန္, လ၀ိုက္, တရုပ္, ယိုးဒယား, အနဲ (၃၀)။ သွ်မ္း (၃၄) မ်ိဳး- သွ်မ္း၊ယြန္း(လာအို)၊ ကြီ၊ ဖ်င္၊ သအို၊ ဓေနာ၊ ပေလး၊ အင္၊ စံု(ဆံ)၊ ခမူ၊ေကာ္(အခါ-အီေကာ)၊ ကိုးကန္႔၊ ခႏၱီးသွ်မ္း၊ ဂံု(ခြန္)၊ ေတာင္႐ိုး၊ ဓႏု၊ပေလာင္၊ ေျမာင္ဇီး၊ ယင္းၾကား၊ ယင္းနက္၊ သွ်မ္းကေလး၊ သွ်မ္းႀကီး၊ လားဟူ၊အင္းသား၊ အိုက္ဆြယ္၊ ပအို႔၀္ (ေတာင္သူ)၊ တိုင္းလြယ္၊ တိုင္းလ်မ္၊ထိုင္းလံု၊ တိုင္းေလ့၊ မိုင္းသာ၊ ေမာသွ်မ္း၊ ၀ ။
ဘာသာႏွင့္စာေပ
တရုတ္ျပည္သုိ႔ လည္းေကာင္း၊ နန္ခ်ဳိသွ်မ္းေဒသ သုိ႔လည္းေကာင္း၊ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶ ဘာသာသည္ 6 ရာစု ကတည္းက ေရာက္ရွိေနေၾကာင္း တရုတ္ မွတ္တမ္း ( DAI ARCHITECTURE ) ၌ ပါရွိသည္။ ခ်ိန္းမုိင္ ကေမၻာဒီးယားမွ တစ္ဆင့္ ပင္လယ္လမ္း(သီဟုိဠ္) မွလာျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ပါရွိသည္။ “ထုိေငါက္” (ပဲပင္ေပါက္) သွ်မ္းစာမူ သည္ ထုိအခ်ိန္မွ ရွိလာသည္ဟု ဆုိပါသည္၊ ထုိကာလ၌ သွ်မ္းမ်ား ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္ ျဖစ္လာသည္ အေလွ်ာက္ ဗုဒၶ၀င္သွ်မ္းစာ၊ သွ်မ္းကဗ်ာ၊ သွ်မ္းတရားေတာ္မ်ား ရွိလာရၿပီ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၈-ရာစု အာသံ (အဟုမ္) ကုိသြားေရာက္ သိမ္းယူစဥ္ဗုဒၶ၀ါဒ၊ ဗုဒၶ၀င္သွ်မ္းစာ၊ တရားစာ မ်ားလည္း ပါသြား ခဲ့သည္။
ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္
ႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္ ဆိုသည္မွာ ႏွစ္ေဟာင္းကုန္၍ ႏွစ္သစ္သို႔ ေရာက္ရွိခ်င္းပင္ ျဖစ္သည္။ နတ္ေတာ္လတြင္ သွ်မ္းလူမ်ိဳးတို႔၏ ႏွစ္သစ္ကူးျခင္းကား သွ်မ္းလူမ်ိဳး မ်ားသည္“သီးျခားျပကၡဒိန္”ရွိေနျခင္းကို ေဖာ္ညႊန္းလ်က္ ရွိသည္ သွ်မ္းႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ သမိုင္းအရ သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၄၅၀ (ဘီစီ ၉၄) တြင္ သွ်မ္းလူမ်ိဳးမ်ားသည္ "မူအန္ေမာဝ္" တိုင္းျပည္ကို တည္ေထာင္ ခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္သည္ စတုတၳသဂၤါယနာ တင္ေသာ ႏွစ္လဲျဖစ္သည္။ ေသာဏမေထရ္သည္ သွ်မ္းေဒသသို႔ သာသနာျပဳ ႂကြေရာက္ေတာ္မူခဲၿပီး မဇၩႏိ ၱကမေထရ္ ကပိဋကတ္ သံုးပုုံ မ်ားကုုိ ယူေဆာင္ လာခဲ့သည္ ထုုိပိဋကတ္ သံုးပုုံ စတင္ ေရာက္ရွိ လာေသာ ႏွစ္ရက္ကုုိ အစြဲျပဳ၍ ႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္မ်ား စတင္ က်င္းပ လာခဲ့သည္။
တရုတ္မွတ္တမ္းအရ သွ်မ္းနယ္မ်ား
သို႕ေသာ္ သွ်မ္းလူမ်ိဳး မ်ားမွာလည္း ကခ်င္ လူမ်ိဳးမ်ား ကဲ့သို႕ပင္ ေတာေတာင္ ထူထပ္သည့္ ေဒသတြင္ အေျခခ် ခဲ့ၾကသည့္ သူမ်ားလဲ ရွိခဲ့သည့္အတြက္ လူမ်ိဳးစုငယ္ အမ်ား အျပား ကြဲျပား ခဲ့ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာ စကားတို႔ပါ အနည္းငယ္စီ ကြဲျပား ၾကသည္။
ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈႏွင္႔ ဓေလ႔ထံုးစံ
သွ်မ္းလူမ်ဳိး မ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျမန္မာၿပီးလွ်င္ ဒုတိယ အမ်ားဆံုး လူမ်ဳိးစု ျဖစ္သည္။ သွ်မ္းျပည္နယ္တြင္ ၄ သန္းေက်ာ္ ေနထိုင္ၿပီး၊ ကခ်င္ ျပည္နယ္တြင္ ၇ သိန္းေက်ာ္၊ စစ္ကုိင္းတုိင္းတြင္ ၁၀ သိန္းေက်ာ္ႏွင့္ အျခား တုိင္းႏွင့္ ျပည္နယ္ မ်ားတြင္လည္း ပ်ံ႕ႏွံ႔စြာ ေနထုိင္၍ လူမ်ဳိးစု ၃၅ စု ပါ၀င္ ေနထိုင္သည္။ သွ်မ္းအမ်ဳိးသား မ်ားသည္ ပင္နီရင္ေစ့ တိုက္ပံုကို ခပ္ပြပြ ေဘာင္းဘီရွည္နွင့္ တြဲဖက္၀င္ ဆင္ၿပီး ခါးတြင္ ပု၀ါစ စည္းေႏွာင္းေလ့ ရိွသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ေကာ္လာမဲ့ ရင္ဖံုး လက္ရွည္ အကႌ်ကို ပတ္လည္စင္း ပါေသာ ရိုးရာ လံုခ်ည္ႏွင့္ တြဲဖက္ ၀င္ဆင္သည္။
ဇမၺဴတံဆိပ္က်မ္း သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ား
ဇမၺဴတံဆိပ္ က်မ္းရင္းတြင္ ေဖာ္ျပခ်က္အရ လင္း, သက္, ခ်င္း, ခံု, ရင္, ကတူး, ျမန္, အေက်ာ္, ဂင္, သွ်မ္း(၁၀)။ ဇ၀ါ, မ်က္ႏွာမည္း, ကသည္း, ေရမီးထြက္, ကရက္, လ၀, ေလာ, ပန္းေလာင္, တရက္, ယြန္း (၂၀)။ စႏု, ဘအူ, ကရင္, ကခ်င္, ဂေနာ, ေယာန္, လ၀ိုက္, တရုပ္, ယိုးဒယား, အနဲ (၃၀)။ သွ်မ္း (၃၄) မ်ိဳး- သွ်မ္း၊ယြန္း(လာအို)၊ ကြီ၊ ဖ်င္၊ သအို၊ ဓေနာ၊ ပေလး၊ အင္၊ စံု(ဆံ)၊ ခမူ၊ေကာ္(အခါ-အီေကာ)၊ ကိုးကန္႔၊ ခႏၱီးသွ်မ္း၊ ဂံု(ခြန္)၊ ေတာင္႐ိုး၊ ဓႏု၊ပေလာင္၊ ေျမာင္ဇီး၊ ယင္းၾကား၊ ယင္းနက္၊ သွ်မ္းကေလး၊ သွ်မ္းႀကီး၊ လားဟူ၊အင္းသား၊ အိုက္ဆြယ္၊ ပအို႔၀္ (ေတာင္သူ)၊ တိုင္းလြယ္၊ တိုင္းလ်မ္၊ထိုင္းလံု၊ တိုင္းေလ့၊ မိုင္းသာ၊ ေမာသွ်မ္း၊ ၀ ။
ဘာသာႏွင့္စာေပ
တရုတ္ျပည္သုိ႔ လည္းေကာင္း၊ နန္ခ်ဳိသွ်မ္းေဒသ သုိ႔လည္းေကာင္း၊ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶ ဘာသာသည္ 6 ရာစု ကတည္းက ေရာက္ရွိေနေၾကာင္း တရုတ္ မွတ္တမ္း ( DAI ARCHITECTURE ) ၌ ပါရွိသည္။ ခ်ိန္းမုိင္ ကေမၻာဒီးယားမွ တစ္ဆင့္ ပင္လယ္လမ္း(သီဟုိဠ္) မွလာျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ပါရွိသည္။ “ထုိေငါက္” (ပဲပင္ေပါက္) သွ်မ္းစာမူ သည္ ထုိအခ်ိန္မွ ရွိလာသည္ဟု ဆုိပါသည္၊ ထုိကာလ၌ သွ်မ္းမ်ား ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္ ျဖစ္လာသည္ အေလွ်ာက္ ဗုဒၶ၀င္သွ်မ္းစာ၊ သွ်မ္းကဗ်ာ၊ သွ်မ္းတရားေတာ္မ်ား ရွိလာရၿပီ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၈-ရာစု အာသံ (အဟုမ္) ကုိသြားေရာက္ သိမ္းယူစဥ္ဗုဒၶ၀ါဒ၊ ဗုဒၶ၀င္သွ်မ္းစာ၊ တရားစာ မ်ားလည္း ပါသြား ခဲ့သည္။
ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္
ႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္ ဆိုသည္မွာ ႏွစ္ေဟာင္းကုန္၍ ႏွစ္သစ္သို႔ ေရာက္ရွိခ်င္းပင္ ျဖစ္သည္။ နတ္ေတာ္လတြင္ သွ်မ္းလူမ်ိဳးတို႔၏ ႏွစ္သစ္ကူးျခင္းကား သွ်မ္းလူမ်ိဳး မ်ားသည္“သီးျခားျပကၡဒိန္”ရွိေနျခင္းကို ေဖာ္ညႊန္းလ်က္ ရွိသည္ သွ်မ္းႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ သမိုင္းအရ သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၄၅၀ (ဘီစီ ၉၄) တြင္ သွ်မ္းလူမ်ိဳးမ်ားသည္ "မူအန္ေမာဝ္" တိုင္းျပည္ကို တည္ေထာင္ ခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္သည္ စတုတၳသဂၤါယနာ တင္ေသာ ႏွစ္လဲျဖစ္သည္။ ေသာဏမေထရ္သည္ သွ်မ္းေဒသသို႔ သာသနာျပဳ ႂကြေရာက္ေတာ္မူခဲၿပီး မဇၩႏိ ၱကမေထရ္ ကပိဋကတ္ သံုးပုုံ မ်ားကုုိ ယူေဆာင္ လာခဲ့သည္ ထုုိပိဋကတ္ သံုးပုုံ စတင္ ေရာက္ရွိ လာေသာ ႏွစ္ရက္ကုုိ အစြဲျပဳ၍ ႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္မ်ား စတင္ က်င္းပ လာခဲ့သည္။
တရုတ္မွတ္တမ္းအရ သွ်မ္းနယ္မ်ား
- တပင္ေရႊထီး၊ဘုရင့္ေနာင္ေကတုမတီေတာင္ငူရာဇ၀င္စဆံုး
- သုေတသနသ႐ုပ္ျပအဘိဓာန္က်မ္း
- ဇမၺဴတံဆိပ္က်မ္း
ဆက္လက္ေဖၚျပပါဦးမည္
ခ်စ္ေသာ စာဖတ္ပရိသတ္ႀကီးအား အစဥ္သျဖင့္ ေလးစားလွ်က္ 
No comments:
Post a Comment
Comment မ်ားကုိ စီစစ္ျပီး တင္ေပးပါမည္။ မုိက္ရုိင္းေသာ၊ လူသားမဆန္ေသာ Commet မ်ား တင္မေပးပါ။