ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာႏိုင္ဖို႔

ကႏၱာရ၀တီတုိင္း(မ္) 

ကယား(ကရင္နီ)ျပည္နယ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖၚေဆာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ အစုိးရနဲ႔ ကရင္နီအမ်ိဳးသားတိုးတက္ ေရးပါတီအၾကား ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္က တည္းက အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကေပမယ့္ လူမႈအေျချပဳ အသင္းအဖြဲ႔မ်ားမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကို ယေန႔ထိ လြတ္လပ္စြာဖြဲ႔စည္းၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈ မျပဳလုပ္ႏိုင္ဘဲရွိ ေန ပါတယ္။

အစိုးရနဲ႔ KNPP အၾကားအပစ္ခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈအေပၚ လူထုဘက္က အျပည့္အ၀မယံုၾကည္ေသး တဲ့အတြက္ လူမႈအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းတို႔ အေနျဖင့္ လုပ္ငန္း အေကာင္အထည္ေဖၚ ေဆာင္ဖို႔ ခက္ခဲေၾကာင္း ကရင္နီလူငယ္အစည္းအရံုး (KNYO) အဖြဲ႔ကေျပာပါ တယ္။


"ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျပန္ပ်က္သြားလို ့ရိွရင္ ဒီျပည္ပအဖြဲ အစည္းနဲအဆက္ အသြယ္ လုပ္တယ္ဆိုတဲ့ဟာမ်ိဳးေတြ သူတို ့ေႀကာက္တာေတြရိွတယ္ အဲလုိမ်ိဳးေႀကာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီျပည္ပအဖြဲ ့အစည္းေတြလည္းပဲ သူတို႔ အထဲမွာဝင္သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို ့သိသာ သိတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔ ေရွ႕ဆက္လုပ္ဖို ့ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲဆိုတာ အဲဒီေရွ႕ဆက္လုပ္ရမယ့္ဟာ သိပ္ၿပီးေတာ့မွ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္တဲ့ဟာ မရွိဘူး" လို႔ KNYO မွ ႏိုင္ငံျခားေရးတာ၀န္ခံ လြီးဇီကေျပာပါတယ္။

KNPP နဲ႔ အစိုးတို႔ဟာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၇ ရက္ေန႔မွာ အပစ္ခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုး ထားၾကၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖၚ ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔မွာျပဳလုပ္ကာ KNPP မွတင္ျပေဆြးေႏြးထားတဲ့ အခ်က္ ၂၀ ထဲမွ ၁၄ ခ်က္ကို ႏွစ္ဘက္သေဘာ တူလက္မွတ္ ေရးထိုးခဲ့ၾက ပါတယ္။

ကယားျပည္နယ္အတြင္း အစိုးရတပ္မွေဆာက္လုပ္ေနတဲ့ စစ္ေရး ေလ့က်င့္ေရးေက်ာင္း ကိစၥနဲ႔အတူ ျပည္နယ္တြင္းလႈပ္ရွားေနတဲ့ စစ္ေရးအေျခအေနေတြနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး သေဘာတူညီမႈေတြ မခ်မွတ္ ႏိုင္ေသး တဲ့အတြက္ ဒုတိယအႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ေတြ႔ ဆံုေဆြး ေႏြးပြဲျပဳလုပ္ဖို႔ သေဘာတူထားၾကပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ပထမအႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမွာ သေဘာ တူညီခ်က္ ၃ အရ အစိုးရနဲ႔ KNPP အၾကား အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး ခိုင္မာ ေအာင္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္မႈ လုပ္ငန္း စဥ္မ်ား ေအာင္ျမင္စြာအေကာင္ အထည္ေဖၚေဆာင္ရြက္သြားႏိုင္ေရး ကိစၥမွာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့ လာမႈျပဳလုပ္ႏိုင္ဖို႔ ေဒသ ႀကီးၾကပ္ေစာင့္ ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔ရန္ သေဘာတူထားၾကပါတယ္။

ေဒသႀကီးၾကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ ထားရွိမည့္ လူပုဂၢိဳလ္ စာရင္းကို အျပန္အလွန္ညွိႏိုင္းရန္ သေဘာတူသည္ဆိုတဲ့ အခ်က္မွာ အစိုးရနဲ႔ KNPP ၾသဇာအာဏာ လြမ္းမိုးမႈမရွိပဲ လူထုေတြဆီက အမွန္တကယ္ ကိုယ္စားျပဳမယ့္ လူပုဂၢိဳလ္ေတြျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္ေနေၾကာင္း KNYO ႏိုင္ငံျခားေရးတာ၀န္ခံ လြီးဇီကေျပာပါတယ္။

"ဒီ KNPP နဲ႔ အစိုးရႀကားထဲမွာ သူတို ့က လြတ္လပ္စြာ peace monitoring လုပ္ႏိုင္တဲ့အဖြဲ ့ေတြကို ေပးဖို ့လိုတယ္။ တဖက္မွ ဘက္ မလိုက္ဘဲနဲ႔ေပါ့ေနာ္ သူတို ့က လြတ္လပ္စြာသြားလာၿပီးေတာ့မွ လႈပ္ ရွားပိုင္ခြင့္ေပးဖို ့လိုတယ္ အခုက အဲလုိမ်ိဳး သူ ့ဖက္ကိုယ့္ဖက္ ျဖစ္လာ တဲ့အခါက်ေတာ့ လြတ္လပ္စြာ peace monitoring လုပ္လုိ ့မရဘူး"

ႏွစ္ဘက္သေဘာတူထားခ်က္ေတြ အျပန္အလွန္ထိန္းသိမ္း လိုက္နာ မႈမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ဖို႔ လူထုကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ေဒသအတြင္း ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းေရးအတြက္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းဦးေဆာင္တဲ့ အစိုးရကုိယ္ စားလွယ္ေတြနဲ႔ KNPP တို႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔က ပဏာမေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြး ၾကစဥ္မွာသေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ တတိုင္းတျပည္လံုး အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး မျပဳလုပ္ႏိုင္ေသးတဲ့ အေျခအေနေအာက္မွာ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး ကိစၥနဲ႔ပါတ္သက္ၿပီး ျပည္တြင္းမွ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္း ကိုယ္စားလွယ္ ေတြအေနနဲ႔ နယ္စပ္ရွိကရင္နီလူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းတို႔နဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ဖို႔ ခက္ခဲမႈရွိေနေသး ေၾကာင္း ကယားျပည္နယ္မွ ေဒသခံတဦးျဖစ္တဲ့ ဆရာပလူးရယ္ကေျပာပါတယ္။

"ကခ်င္ျပည္နယ္မွာလဲ တိုက္ေနတယ္ သူမ်ားလဲ ေတာင္ေျပာေျမာက္ ေျပာေျပာေနတယ္ ဒီမွာက က်န္တဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက အစိုးရနဲ႔ေျပာေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဟိုကလဲ တကယ္ တိုက္ေန ေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္မွာတုန္း။ အဲဒါကိုၾကည့္ၿပီးမွ တကယ္လို႔ ဒီဖက္က ဖြဲ႔ရင္လဲ သူတို႔ ဘယ္လိုစဥ္းစားမလဲ ကိုယ္မွမသိတာ"

ဆက္လက္လုိ႔ ေဒသႀကီးၾကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ျဖစ္ေပၚလာဖို႔လက္ရွိ လုပ္ငန္းအေကာင္အထည္ေဖၚ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ဆရာပလူးရယ္ကယခုလိုရွင္းျပပါတယ္။

"Monitoring ဆိုတာ တရားဝင္ျဖစ္မွဘဲ လုပ္လို႔အဆင္ေျပမဲ့အမ်ိဳးေတြ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဘယ္သူမွ ကိုယ့္ကိုအာမခံခ်က္ေပးတာ မဟုတ္ဘူး ေလ တရားဝင္ျဖစ္တယ္ ဆိုတာေတာင္မွ ဒီၾကားထဲမွာ အခက္အခဲေတြ အဟန္႔အတားေတြ အမ်ားႀကီးရွိဦးမွာ ဒါေၾကာင့္ ဒီ Monitoring ဆိုတဲ့ ကိစၥကလဲ တရားဝင္ျဖစ္ဖို႔လိုတာ တခ်က္ ေနာက္ပီး ဒီMonitoring မွာ ပါမယ့္ လူေတြက ဘယ္လိုလူေတြလဲ တကယ္ဘဲ မယိမ္းမယိုင္ ဘယ္ ဖက္ကိုမွ မယိမ္းမယိုင္ဘဲနဲ႔ စစ္စစ္မွန္မွန္နဲ႔ လုပ္မယ့္လူေတြလား တကယ္ ေစတနာ မွန္မွန္နဲ႔လုပ္မယ့္ လူေတြလား အဲလိုလူေတြလဲ ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္ မျဖစ္ဘူးဆိုရင္ ဒီ Monitoring လဲ အလုပ္ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး"

အစိုးရနဲ႔ KNPP အၾကားျပဳလုပ္ထားတဲ့ အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးအေပၚ ယံုၾကည္မႈ အျပည့္အ၀မရွိေသးဘူး ဆိုတဲ့ကိစၥဟာ ေဒသႀကီးၾကပ္ ေစာင့္ေရးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းဖို႔နဲ႔ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖၚ ေဆာင္ရြက္ေရးကို သြားေရာက္ထိခိုက္ေနတဲ့ အတြက္ ယခုအခ်ိန္မွာ ေစာင့္ေနဖို႔မလိုဘဲကရင္နီလူမႈအသင္း အဖြဲ႔ေတြ အေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးေဖၚေဆာင္ရာကိစၥမွာ မိမိတို႔တတ္ႏိုင္တဲ့ဘက္ကေန ယခုကစၿပီး ပါ၀င္လုပ္ ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔က ပိုအေရးႀကီးတယ္လို႔ ေျပာလာသူကေတာ့ ကရင္နီလူမႈ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ကြန္ယက္ (KSCN) မွ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ခူးေတာ္ရယ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

သူက.. "ဒီအခုျငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာတဲ့ေနရာမွာ သူ႔ဟာသူ လုပ္နိုင္တဲ့အေနထားနဲ႔သူ လုပ္ေပါ့ေနာ္ က်ေနာ္တို႔လည္း…လုပ္ႏိုင္တဲ့ အေနထားနဲ႔က်ေနာ္တို႔ လုပ္မယ္… ေနာက္ အျခားအစုအဖြဲ႔ေတြ ရွိအံုးမယ္ဆိုရင္လည္း အျခားအစုအဖြဲ႔ေတြက သူတို႔ လုပ္ႏိုင္မယ့္ အေနအထားနဲ႔ သူတို႔လုပ္ၾကမယ္ အဲ့လိုေပါ့ သူလည္းေျပာ ကိုယ္လည္းေျပာ ဒီကိစၥေတြကို အားလံုးကေတာ့ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းလာ ေအာင္ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္က ပိုၿပီးေတာ့မွ ခိုု္င္ခိုင္မာမာျဖစ္သြားေအာင္ အဲ့ဒီရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ တူတူဘဲ ရွိတယ္ဆိုတာ အဲ့လိုဘဲနားလည္တယ္။ ဒီလုပ္ပံုကိုုင္ပံုေတြကေတာ့ မတူတာေလးေတြ အဲ့လိုဘဲေပါ့ ေနာ္ ..ေနာက္ ဆံုးက်ေနာ္တို႔ သြားခ်င္တဲ့ ခရီးကေတာ့ ဘူတာတေနရာတည္းဘဲေပါ့ အဲ့လိုဘဲျဖစ္မွာပါ" လို႔ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။